شهر باستانی شوش از مراکز مهم تمدن قدیم، پایتخت چند هزار ساله عیلامیان و پایتخت زمستانی امپراتوری هخامنشی بوده است. طوایف لر کوچک و بزرگ و بختیاری و اقوامی دیگر همچون دزفولی و شوشتری در این شهر زندگی می‌کنند.

این شهر کهن در 150 کیلومتری شرق رود دجله در استان خوزستان قرار گرفته است. حفاری‌های باستان شناسی نشان می‌دهد 9000 سال پیش این شهر سکونت‌گاه کشاورزان بوده است. از دیدنی‌های این شهر می‌توان به کاخ آپادانا، کاخ اردشیر، چغازنبیل، ایوان کرخه و تپه‌های باستانی آن اشاره کرد.
 

شهر دقیانوس

مورخان و باستان‌شناسان با حفاری‌های متعدد در حوزه رود هلیل رود و روستای صندل به این مهم دست یافتند که گهواره تمدن خاورمیانه نه تمدن بین‌النهرین که تمدن درخشان جیرفت بوده است. گفته می‌شود شهری به مساحت 400 کیلومتر مربع در کنار رود هلیل رود قرار داشته که حتی از تمدن بابل و بین‌النهرین نیز قدیمی‌تر بوده که منظور همین شهر دقیانوس است. این مهم با کشفیاتی که در حفاری‌های باستان شناسی به دست آمده اثبات شده و این شهر هم اکنون ثبت ملی شده است.
 

شهر بلقیس

یکی از بزرگ‌ترین بناهای خشتی و گلی ایران است که در جنوب اسفراین قرار گرفته و بالغ بر 180 هکتار وسعت دارد. در این شهر ارگ، برج و بارو، مقبره، خندق، آب انبار، کاروانسرا و دیگر بناها مشاهده می‌شوند.

بر اساس تخمین‌های صورت گرفته این شهر از اواخر دوران ساسانیان مسکونی بوده است. ارگ بلقیس اسفراین را پس از ارگ بم به عنوان دومین بنای خشتی ایران می‌شناسند.
 

شهر حریره

شهر باستانی حریره واقع در جزیره کیش از توابع شهرستان بندر لنگه و از جاذبه‌های گردشگری استان هرمزگان در جنوب ایران است. در شمال جزیره کیش آثار و ویرانه‌هایی مشاهده می‌شوند که یادگاری از این شهر باستانی به شمار می‌آیند.

دوران طلایی شهر حریره از سال ۳۶۷ تا ۹۱۲ هجری قمری بوده‌ است. وسعت این شهر باستانی ۱۲۰ هکتار است. براساس کاوش‌های باستان‌شناسی صورت گرفته در این منطقه، حریره از تعدادی خانه اعیانی، حمام و قنات قدیمی تشکیل می‌‌گردیده است.

منبع : زومیت